تک‌نرخی شدن ارز چه اثری بر سودآوری سهام عدالت دارد؟

زهرا فتحی‌راد، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با صدای بورس با اشاره به سابقه چندنرخی بودن ارز در اقتصاد ایران گفت: از ابتدای دهه ۱۳۹۰ تاکنون، انواع نرخ‌ها مانند ارز مبادله‌ای و نیمایی با اهداف مختلف ایجاد شده‌اند، اما نتیجه اصلی آن، شکل‌گیری رانت برای بخشی از اقتصاد و عدم بهره‌مندی مصرف‌کننده نهایی بوده است. به گفته وی، مردم کالاهای متاثر از نرخ ارز را همواره با نرخ آزاد یا نزدیک به آن خریداری کرده‌اند و عملاً چندنرخی بودن منفعتی برای آنها نداشته است.

وی افزود: تصور اینکه وجود نرخ‌های مختلف می‌تواند به نفع تولیدکنندگان یا شرکت‌ها باشد نیز چندان درست نیست. چراکه این سیاست در بلندمدت سود پایدار به همراه ندارد. در مقابل، اگر فاصله نرخ توافقی و آزاد کاهش یابد یا حرکت به سمت تک‌نرخی شدن شکل گیرد، آثار مثبت‌تری بر اقتصاد و جامعه خواهد داشت؛ به‌ویژه آنکه اغلب مردم سهام عدالت در اختیار دارند یا از صندوق‌های بازنشستگی بهره‌مند می‌شوند و افزایش سودآوری شرکت‌ها می‌تواند به طور غیرمستقیم به نفع آنها تمام شود.

فتحی‌راد با اشاره به وضعیت فعلی شرکت‌های بزرگ تأکید کرد: این شرکت‌ها که بخش عمده‌ای از پرتفوی سهام عدالت و صندوق‌های بازنشستگی را تشکیل می‌دهند، به دلیل ناترازی انرژی با کاهش تولید و سودآوری روبه‌رو شده‌اند. در چنین شرایطی تک‌نرخی شدن ارز می‌تواند ضمن افزایش سود شرکت‌ها، نیاز دولت به تأمین کسری صندوق‌های بازنشستگی را کاهش دهد و در نهایت منجر به کنترل نقدینگی و کاهش فشار تورمی شود.

کارشناس بازار سرمایه در ادامه خاطرنشان کرد: با وجود این مزایا، نباید انتظار داشت که صرفاً افزایش نرخ توافقی ارز یا کاهش فاصله آن با نرخ بازار آزاد به‌طور مداوم موجب رشد بازار سرمایه شود. افت شاخص در روزهای اخیر بیش از آنکه ناشی از کاهش سود شرکت‌ها باشد، تحت تأثیر ریسک‌های سیستماتیکی نظیر نرخ بهره بالا، افزایش تنش‌های سیاسی و ابهام در روابط بین‌الملل بوده است. این عوامل باعث افزایش نرخ تنزیل جریان‌های نقدی در مدل‌های تحلیلی شده و ارزش سهام را کاهش داده‌اند.

فتحی‌راد در پایان خاطر نشان کرد: تا زمانی که این ریسک‌ها کاهش پیدا نکند، نمی‌توان از تغییر نرخ ارز انتظار داشت که اثر پایدار و مستمری بر روند بازار سرمایه بر جای بگذارد.